02. Werken in Assen
Stand en Samenvatting
De Najaarsnota vertoont voor het programma Werken een beeld dat in lijn is met wat in de Voorjaarsnota werd aangegeven. Dit betekent ook dat er op een aantal onderdelen extra uitgaven gedaan worden, maar dat deze nog op te vangen zijn binnen de financiele kaders 2016. Er is sprake van licht economisch herstel, maar de trend dat meer mensen een beroep doen op een bijstandsuitkering heeft doorgezet. Oorzaken van deze stijging zijn:
- De effecten van de beperking van de instroom in de WAJONG- en SW uitkering.
- Op bepaalde gebieden van de arbeidsmarkt een mismatch tussen vraag en aanbod.
- Instroom van statushouders.
De arbeidsmarkt regio Groningen voldoet aan het aantal te realiseren afspraakbanen.
Het aantal mensen dat gebruik moet maken van schuldhulpverlening en bewindvoering is gestegen. Ook doen meer mensen een beroep op het Meedoenbeleid.
Op de meeste onderdelen verloopt het economisch programma volgens plan. Voor het doorlopen van de bestemmingsplanprocedure om het FOC Assen te realiseren, zal door de staten van de provincie Drenthe een besluit moeten worden genomen over de omgevingsvisie. Dit heeft gevolgen voor de planning. Deze ontwikkeling in de toeristisch recreatieve zone heeft ook geleid tot nieuwe initiatieven en investeringsvoornemens in hetzelfde gebied.
Voor het ontwikkelen van een programma voor de binnenstad hebben wij een procesmanager aangesteld. Zijn aanpak heeft hij aan de raad gepresenteerd.
Binnen het onderdeel innovatie en sensortechnologie zijn de ontwikkelingen rondom een eventuele aange-paste koers voor de toekomst op basis van de review die in december aan de raad word gepresenteerd in een stroomversnelling geraakt. Begin september hebben Incas3 en Sensor City onafhankelijk van elkaar de gemeente Assen en de provincie Drenthe op de hoogte gesteld van hun financiële problemen. Half september hebben wij gezamenlijk met gedeputeerde staten van de provincie Drenthe besloten aan Incas3 een lening te verstrekken als overbruggingsfinanciering. Samen met de provincie onderzoeken we de situatie bij beide stichtingen en gaan we na of er een structurele oplossing is voor de toekomst. Aan het eind van dit jaar worden de uitkomsten van het onderzoek en de review aan de gemeenteraad en de staten van de provincie Drenthe gepresenteerd en voorgelegd ter besluitvorming.
Het uitvoeringsprogramma van de FlorijnAs ligt op koers, zowel qua oplevering van projecten als financieel. Van elk deelproject geven wij een actuele stand van zaken.
De uitgifte van bedrijventerreinen loopt conform de afgegeven opbrengstenprognose in de begroting. In 2016 verwachten wij nog een enkele kavelverkoop op het bedrijventerrein. Laat in 2016 gedane verkopen zullen pas in 2017 juridisch en financieel hun beslag krijgen.
Waar staan we nu en wat gaan we nog doen?
Werkgelegenheid
Op basis van de publicaties van het Centraal Planbureau (CPB) en het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) verwachten wij de komende jaren enig herstel van de arbeidsmarkt.
Bij een aantrekkende economie neemt de werkgelegenheid toe en daalt het aantal inwoners met een uitkering. In het noorden duurt het langer voordat de groei op gang komt en het herstel van de crisis merkbaar is.
Ook moet nog steeds rekening worden gehouden met de volgende ontwikkelingen:
- Door de wetswijziging vanaf 1 januari 2015 komen inwoners die functioneel beperkt zijn niet meer in aanmerking voor de WAJONG of WSW. Alleen jonggehandicapten die volledig en duurzaam arbeidsongeschikt zijn komen nog in aanmerking voor een uitkering bij UWV.
- Het aantal statushouders dat de komende jaren een extra druk zal gaan leggen op de gemeentelijke begroting. De besprekingen tussen de VNG en het ministerie over financiële compensatie zijn gaande. De uitkomst is nog onbekend.
- Verhoging van de AOW-leeftijd.
- Door de doorgaande automatisering blijft de arbeidsmarkt veranderen (waaronder robotisering).
De klantaantallen van de ISD nemen licht toe ondanks de licht groeiende economie. De begroting 2016 gaat uit van 2.120 cliënten, de prognose op 31 augustus 2016 bedroeg 2.142. De effecten van de toenemende arbeidsmarkt zullen mogelijk als na-ijlend effect pas in 2017 merkbaar zijn. Wij blijven de ontwikkeling over het aantal bijstandsgerechtigden nauwlettend volgen.
WPDA (Werkplein Drentsche Aa)
De nieuwe uitvoeringsorganisatie voor de Participatiewet, WPDA, is op 1 juli gestart. Sturing en verantwoording gebeurt op basis van een prestatieovereenkomst. Dit najaar wordt de eerste bestuursrapportage op basis van de prestatieovereenkomst aan de raad aangeboden. WPDA zal uiterlijk eind 2016 aangeven hoe zij cliëntenparticipatie gaat vormgeven.
Naar verwachting zal de WPDA eind 2016 het gemeentehuis betrekken. Meer informatie over de inhuizing vindt u in het programma Vastgoed.
Alescon
In de halfjaarlijkse rapportage 2016 geeft Alescon aan dat het resultaat op dit moment nog positief is, maar dat naar verwachting, vanwege seizoensinvloeden, aan het einde van het jaar een negatief resultaat geboekt zal gaan worden. Alescon gaat er van uit dat dit negatieve resultaat uit de reserves van Alescon kan worden gedekt.
De transitie van Alescon is complex vanwege de zeer uiteenlopende onderdelen die het betreft in combinatie met de financiële gevolgen van de afbouw SW (wetgeving). Gemeenten krijgen jaarlijks minder vergoeding voor de bekostiging van beschut werk. Alescon is gestart met de afbouw van joint ventures. De beoordeling om af te stoten dan wel te behouden, verkopen of joint ventures te liquideren , gebeurt aan de hand van beoordelingscriteria. De Participatiewet wordt uitgevoerd door WPDA waarbij zij gebruik maken van de kennis en kunde van Alescon. Zo biedt Alescon beschutwerkplekken, werkontwikkeltrajecten en proeftuinen aan. De Werkwinkel van Alescon gaat geleidelijk over naar WPDA, gelijk opgaand met de instroom van mensen die na 1 januari 2015 in aanmerking komen voor nieuw SW.
Voor beschut werk is Alescon de enige aanbieder. Er is een verkenning gaande naar het mogelijk detacheren van Alescon medewerkers naar de gemeente in verband met de werkzaamheden die zij al uitvoeren bij de eenheid Uitvoering.
In de Voorjaarsnota is aangegeven dat de financiële gevolgen van de gewijzigde SW wetgeving voor de zes gemeenten in beeld zal worden gebracht. De financiële gevolgen van de afname van Wsw personeel in combinatie met de teruglopende rijkssubsidiebijdrage zijn vervolgens bevestigd via een second opinion. De conclusie is dat er in de komende Jaren sprake is van een oplopend tekort bij Alescon tot € 6 miljoen. Alescon heeft van haar bestuur de opdracht gekregen dit tekort terug te brengen tot maximaal € 4 miljoen (begroting Alescon 2017 en de meerjarenraming). Het pakket aan voorgestelde maatregelen zal naast bedrijfsvoeringsmaatregelen mogelijk ook gevolgen hebben voor de diensten die Alescon aanbiedt. Uiteraard behouden alle Sw-medewerkers hun rechten en verandert hun beschermde status niet.
Economische ontwikkeling en innovatie
Factory Outlet Center
Begin 2016 heeft de raad besloten tot het doorlopen van de bestemmingsplanprocedure om het FOC Assen te realiseren. Vervolgens hebben wij gedeputeerde staten van Drenthe verzocht om medewerking. De besluitvorming hierover moet nog plaatsvinden. Dit heeft directe gevolgen voor de planning. Nadat besluitvorming door de provincie heeft plaatsgehad zal aan de raad een aangepaste planning ten aanzien van het proces rondom het FOC en de binnenstad worden voorgelegd.
Deze ontwikkeling van een FOC in de toeristisch recreatieve zone heeft ook geleid tot nieuwe initiatieven en investeringsvoornemens in hetzelfde gebied: het ijsbaancomplex, TT Plaza, TT World en het TT Circuit. Als het lukt om dergelijke initiatieven te realiseren, geeft dat een belangrijke impuls aan toerisme en recreatie. Ook liggen er kansen op het gebied van duurzaamheid.
Binnenstad
Begin 2016 besloot de raad tevens tot het opstellen en uitvoeren van een programma voor een aantrekkelijke binnenstad met bijhorend investeringsprogramma. Voor het opstellen van het programma hebben wij een procesmanager aangesteld. Begin oktober heeft hij zijn aanpak aan de raad gepresenteerd. Hij werkt op dit moment met alle stakeholders aan de ontwikkeling van het programma. De resultaten hiervan vormen het vertrekpunt voor de noodzakelijke transformatie naar een toekomstbestendige aantrekkelijke binnenstad.
REP-middelen
Voor inzet van de REP-middelen (REP: Ruimtelijk economisch programma) ligt onze focus op een aantal specifieke economische speerpunten: binnenstad, TT Circuit en omgeving en sensor/innovatie. Inzet hierbij is om bestaande activiteiten te versterken en uit te bouwen (TT, sensor cluster), maar ook om nieuwe initiatieven, die goed zijn voor de versterking van de economische structuur, zoals het ijsbaancomplex, mogelijk te maken. Deze budgetten worden beschikbaar gesteld op het moment dat de uitwerkingsplannen van voldoende kwaliteit zijn en van besluitvorming zijn voorzien.
Innovatie en cluster sensortechnologie
Binnen het onderdeel innovatie en sensortechnologie zijn de ontwikkelingen rondom een eventuele aangepaste koers voor de toekomst op basis van de review die in december aan de raad word gepresenteerd in een stroomversnelling geraakt. Begin september hebben Incas3 en Sensor City onafhankelijk van elkaar de gemeente Assen en de provincie Drenthe op de hoogte gebracht van hun financiële problemen. Bij Incas3 betreft het een cashflowprobleem vanwege een late start van een aantal grote projecten en het ontbreken van eigen vermogen. Bij Sensor City is de oprichtingssubsidie aanzienlijk lager vastgesteld door Samenwerkingsverband Noord Nederland (SNN). Half september hebben wij daarom gezamenlijk met gedeputeerde staten van de provincie Drenthe besloten aan Incas3 een lening te verstrekken. Samen met de provincie onderzoeken we nu wat de situatie is bij beide stichtingen en gaan we na of er een structurele oplossing gevonden kan worden voor de toekomst. Wij hebben besloten hierin ook meteen de review van het sensorcluster te betrekken. De uitkomsten worden aan het eind van dit jaar aan de gemeenteraad en staten van de provincie Drenthe gepresenteerd en voorgelegd ter besluitvorming.
Zoals vermeld in de voorjaarsnota hanteren we een aangepaste strategie ten aanzien van innovatie en meer specifiek de kenniscampus sensortechnologie. Het gaat om het verbinden van het onderwijs in de volle breedte met bedrijven. De Hanzehogeschool wil bij een aantal grote thema’s het bedrijfsleven nauw laten aansluiten op het onderwijs en een start-up klimaat faciliteren. Dit noemt de hogeschool innovatiewerkplaatsen. Voorbeelden van deze aanpak zijn de Health Hub in Roden en Entrance in Groningen. De Hanzehogeschool is wereldwijd met een aantal andere hogescholen koploper bij het creëren van start-ups. Op dit moment werken we met alle partijen van het sensorcluster en de provincie Drenthe aan een haalbaarheidsonderzoek voor een innovatiewerkplaats rondom de opleiding sensortechnologie, onder andere op het thema ‘smart mobility’. Wij faciliteren dit onderzoek door mee te werken aan het verbinden van bedrijven, onderzoeken van locaties en invulling van de innovatie-agenda voor de bedrijven.
Het initiatief van het practoraat zorg en (sensor)technologie is ook een heel concreet voorbeeld van het verbinden van onderwijs met het bedrijfsleven. Het Drenthecollege en de Hanzehogeschool hebben afgelopen jaren met zorginstellingen in Assen en Drenthe geëxperimenteerd met een innovatiewerkplaats zorg en (sensor)technologie. Studenten, docenten, zorginstellingen en bedrijven werken aan concrete projecten om het aanbod van zorg en processen in de zorg te verbeteren. De vraag en oplossing voor verbeteringen komen direct vanuit wat de studenten en de cliënten in de praktijk ervaren. Het concept blijkt aan te slaan. Alle betrokken partijen hebben aangegeven dit concept verder te willen ontwikkelen naar een structureel onderdeel van de opleiding en met betrokkenheid van zorginstellingen en bedrijven. Hiervoor is het ‘practoraat zorg en (sensor)technologie’ opgezet. Voor een opstartfinanciering van het practoraat is een aanvraag gedaan bij het landelijke subsidietraject Regionaal Investeringsfonds MBO. Samen met de provincie hebben wij besloten dit project te ondersteunen met co-financiering.
FlorijnAs en bedrijventerreinen
Algemeen
De raad wordt via de kwartaalrapportages op de hoogte gehouden van de voortgang van de projecten van de FlorijnAs. We treffen voorbereidingen om in december 2016 in de raad de actualisatie van de investeringsraming FlorijnAs 2016 te behandelen. Deze raming wordt gebaseerd op de prognoses van de uitgaven en inkomsten van de diverse projecten, inclusief de voorzieningen die binnen de projecten worden getroffen voor mogelijke risico’s.
Blauwe As
Weiersbrug/Groningerbrug
In het belang van de voortgang van de projecten Weiersbrug en Groningerbrug en de relatie die het opleveren van deze twee bruggen heeft met het vaarseizoen 2017, is er een aanvullende overeenkomst met de aannemer afgesloten tot ‘einde werk’. Middels deze vaststellingsovereenkomst komen beide partijen overeen onder welke voorwaarden het werk wordt afgemaakt. In dit scenario bestaat er voor de aannemer, behoudens situaties als ‘niet geëxplodeerde explosieven’, geen enkele ruimte meer voor claims op meerwerk.
Sluis II
De realisatie van de tweede sluis in het Havenkanaal is inmiddels in volle gang. Er is een tegenvaller met betrekking tot de milieukundige kwaliteit van de ondergrond. Het slib direct achter de damwand is sterk verontreinigd. Naast deze tegenvaller is er nog sprake van een aantal kleinere meerwerkclaims van de aannemer. We verwachten dat de uiteindelijke totale omvang van alle meerwerkclaims binnen het gestelde budget kunnen worden opgevangen. De tweede sluis zal medio januari 2017 worden opgeleverd aan de gemeente Assen.
Toekomstig beheer en onderhoud bruggen en sluizen
De Blauwe As als vaarverbinding nadert haar voltooiing. Het moment dat kan worden gestart met proefdraaien komt ook in zicht. Ten behoeve van deze try out fase zetten we in om mensen die bij de verschillende processen rondom beheer en exploitatie betrokken zijn tijdig aan elkaar te verbinden en kennis en ervaring te laten opdoen. Kinderziektes proberen we zo snel mogelijk te tackelen.
Stadsboulevard
Deelproject Stadsboulevard Noord – aanleg kruising Dr. A.F. Philipsweg – Abel Tasmanplein en aanpak Roldertunnel
Het bovenstaande deelproject is vanaf april in uitvoering gegaan. Het oude dek is verwijderd en er is gewerkt aan de tunnelbak en de constructie die de nieuwe dekken moeten gaan dragen. Het inhijsen van de nieuwe dekken (dekdelen) vindt plaats in oktober.
De aanleg van de kruising Dr. A.F. Philipsweg – Abel Tasmanplein is ook in uitvoering. Het nieuwe wegprofiel is zichtbaar en gedeeltelijk in gebruik. Een belangrijke mijlpaal was het asfalteren gedurende drie weken in de periode juli.
Er is uitgebreid gecommuniceerd over de genoemde werkzaamheden en bijkomende hinder die men kon verwachten. We hebben tijdens de uitvoering nauwelijks klachten ontvangen. De aannemer loopt voor op de planning. Verwacht wordt dat het project begin 2017 wordt afgerond.
Op het kruispunt Abel Tasmanplein – Rolderstraat bevindt zich tijdelijk een rotonde ten behoeve van de verkeersafwikkeling tijdens de werkzaamheden Overcingeltunnel Noord en Roldertunnel. Een definitieve inrichting van deze kruising voeren we op korte termijn vanwege het voldoende bereikbaar willen houden van Assen (Oost) niet uit. We gaan er van uit in 2018 een definitief ontwerp/bestek aan te besteden.
Deelproject Stadsboulevard Zuid - Overcingellaan – Europaweg Zuid
Het bestek voor de Overcingellaan en Europaweg Zuid is bijna gereed en zal eind dit jaar worden aanbesteed. De uitvoering staat gepland in de periode april 2017 tot april 2018 (gelijktijdig met het zuidelijk deel van de Overcingeltunnel). Bewoners en stakeholders worden kort voor de aanvang van de uitvoeringsperiode nogmaals geïnformeerd over de werkzaamheden.
Een omleidingsroute over de Port Natalweg en de Beilerstraat is noodzakelijk om het verkeer gedurende de uitvoering in zuidelijke richting de stad uit te kunnen laten rijden. De werkzaamheden om de Port Natalweg en Beilerstraat geschikt te maken als omleidingsroute zijn recent aanbesteed en in september in uitvoering gegaan. Over deze omleidingsroute en de toekomstige werkzaamheden is vooraf uitgebreid gecommuniceerd met de buurt. De omwonenden vrezen wel enige overlast, maar hebben over het algemeen begrip voor de situatie.
Tunnel De Maten
ProRail zal de aanleg van de nieuwe tunnel De Maten voorbereiden, aanbesteden en begeleiden. Deze werkwijze is verplicht, omdat ProRail de enige partij is die, op grond van de Spoorwegwet, op en aan het spoor mag (laten) werken. Na de noodzakelijke verwerving van het kantoor van de firma Nürnberger hebben wij aan ProRail aangegeven dat wij het project graag met spoed willen voortzetten. De gesprekken met ProRail hebben er inmiddels toe geleid dat er een nieuwe projectleider voor Assen is benoemd.
De uitvoering van dit werk staat gepland vanaf de periode april 2018 (na gereed komen Stadsboulevard Zuid) tot april 2019. Hierna zal de Dennenweg aangepakt worden, zodat het gehele project Stadsboulevard begin 2020 kan worden afgerond. ProRail heeft aangegeven dat zij de bouwtijd een half jaar langer inschat. De einddatum van het totale project zal hierdoor mogelijk verschuiven naar medio/eind 2020. Teneinde de einddatum naar voren te brengen hebben we in overweging om de Dennenweg in 2017 aan te pakken.
Stationsgebied
Stationsgebouw
In overleg met ProRail wordt de aanbesteding voorbereid van het nieuwe stationsgebouw. Tevens zal voor het stationsgebouw een realisatie overeenkomst (ROK) worden getekend met ProRail en de Nederlandse Spoorwegen. Voordat de ROK wordt ondertekend, wordt de belastingdienst gevraagd in te stemmen met de inhoud van de ROK. Deze instemming van de belastingdienst is noodzakelijk voor de gemeente Assen in verband met de verrekenbaarheid van de omzetbelasting.
De ruwbouw van de fietsenkelder is inmiddels aanbesteed en wordt uitgevoerd door de aannemer die ook de autotunnel bouwt. De ruwbouw van de fietsenkelder is gereed medio april 2017. Aansluitend vinden de werkzaamheden plaats aan het spoor (Sporen in Assen, de buitendienststelling is gepland van 15 tot en met 30 april 2017). Daarna kan de verdere bouw plaats vinden van het stationsgebouw. De verwachting is dat het nieuwe station medio 2018 gereed en functioneel zal zijn.
Voor de verwerving van het pand van ABN-AMRO lopen twee parallelle trajecten: de onteigeningsprocedure en een minnelijk traject. De uitkomst is op dit moment nog niet bekend. ABN-AMRO is actief op zoek naar een geschikte vervangende locatie.
Autotunnel
De bouw van de autotunnel ligt op schema. Het noordelijk deel van de autotunnel zal klaar zijn in april 2017. Vervolgens wordt begonnen met de aanleg van het zuidelijk deel dat klaar zal zijn in april 2018.
Sporen in Assen
Voor de realisatie van de perrontunnel is een realisatie overeenkomst opgemaakt met ProRail. De ruwbouw van de perrontunnel zal klaar zijn in april 2017.
Bedrijventerreinen
Naast een enkele kavelverkoop op Messchenveld is de verwachting dat dit jaar geen bedrijfsgronden meer worden geleverd. De lopende acquisitie voor bedrijfsvestiging zowel voor Messchenveld als Assen-Zuid is echter hoopgevend. De verwachting is dat mogelijk nog dit jaar één of meerdere koopovereenkomsten kunnen worden gesloten. Dit zal echter pas in 2017 leiden tot de juridische levering van de bouwkavel(s). De uitgifte loopt daarmee conform de afgegeven opbrengstenprognose voor de begroting van het grondbedrijf.
Financiële prognose
Werkgelegenheid € 102.000 V
Het beleidsthema Werkgelegenheid heeft per saldo een nadelig resultaat van € 198.000. De uitkeringslasten BUIG (Bundeling van Uitkeringen Inkomensvoorziening aan gemeenten) zijn € 900.000 hoger, met name vanwege de lichte stijging van het aantal uitkeringen (inclusief zak- en kleedgeld) met 22 naar 2.142 en de loonkostensubsidie ad bijna € 500.000, waarmee in de begroting 2016 WPDA geen rekening is gehouden. De definitieve toekenning rijksbijdrage BUIG 2016 is recentelijk vastgesteld op € 27,264 miljoen, hetgeen een stijging is van € 274.000. Daarnaast wordt € 130.000 meer baten bijstandsdebiteuren verwacht. Ten opzichte van het door WPDA te besteden budget Participatiewet re-integratie wordt een voordeel verwacht van € 300.000, welk bedrag wordt gestort in het gemeentelijk sociaal deelfonds. Met betrekking tot de totale gemeentelijke budgetten voor sociale werkvoorziening verwachten we een voordeel van € 300.000.
Economische ontwikkeling en innovatie
Zoals hierboven vermeld, hebben wij een lening ad € 60.000 verstrekt aan Incas3 als overbruggingsfinanciering voor de cashflowproblemen van de stichting. Deze lening is gedekt uit de reserve Co-financiering regionaal economisch beleid.
FlorijnAs (en bedrijventerreinen) € 0
De begroting van 2016 was gebaseerd op een planning van de uitgaven van de FlorijnAs projecten voor het jaar 2016 van medio 2015. De uitvoering van, of de start van de uitvoering van de projecten in 2016 viel voor de meeste projecten iets later uit dan aanvankelijk gepland. Hierdoor zijn met name de geraamde uitgaven voor het Stationsgebied en de Stadsboulevard lager uitgevallen. De uitvoering van het programma FlorijnAs ligt wel op schema. De uitgaven en de dekking van de FlorijnAs projecten van enig jaar worden verantwoord via het programma Werken in Assen.